Вашынгтон

Акруга Калюмбія; штат Віргінія, ЗША, верасень 2012
Google Мапы, Яндэкс.Мапы

Паездка ў Вашынгтон была чымсьці накшталт бонуса да нашага ваяжу па захадзе ЗША (часткі 1, 2, 3, 4, 5). Амерыканская сталіца — даволі аднаразовы кірунак, і калі вы яе ўжо паглядзелі, у другі раз знойдзеце там мала новага. Але хоць я там ужо раз пабываў, немагчыма было адмовіць у задавальненьні трохі падоўжыць наша падарожжа і яшчэ пабыць у кампаніі добрых людзей, і, само-сабой, даць і ім магчымасьць паглядзець на цытадэль сусьветнай закулісы дэмакратыі :-) Паехалі мы ўчатырох (Яна да таго часу нас ужо пакінула).

У Вашынгтоне зь мінулага разу нічога не зьмянілася, за выключэньнем адлюстроўваючага басэйна, які адрамантавалі і запоўнілі вадой.

Цэнтар ўсё таксама манумэнтальна нудны.

Манумэнтальнасьць заўсёды ўнылая, якой бы архітэктурны стыль яна не прымала. Можна таксама адзначыць, што гарады, пабудаваныя па нейкім першапачатковаым пляне, у 99% выпадкаў вельмі нудныя, як бы не стараліся пляніроўнікі, а самыя ўтульныя месцы на зямлі звычайна разьвіваюцца спантанна.

Тыя месцы, дзе бываюць турысты, яшчэ нічога, хоць ледзь жывыя, а вось чыста функцыянальныя раёны — проста жах. У кожным з такіх велізарных будынкаў разьмяшчаецца якое-небудзь міністэрства або дзяржарганізацыя.

Усё такое шэрае і вялікае, што можна здымаць экранізацыю оруэлаўскага «1984».

Толькі зрэдку трапляюцца месцы, дзе хацелася б ненадоўга спыніцца.

Асаблівасьць 1: пры ўваходзе ў любы будынак у цэнтры (нават калі гэта проста шопінг-цэнтар з закусачнымі) заўсёды знаходзяцца мэталадэтэктары і ўзброеная ахова, з-за пагрозы тэрарызму. Асаблівасьць 2: нідзе я яшчэ не сустракаў столькі народу на сігвэях, як тут.

Насупраць белага дома стаіцьтой жа самы намёт. Натуральна, такая сталасьць не магла мяне не зацікавіць. Аказалася, што ён быў ўзьведзены тут ажно ў 1981 годзе нейкімі пацыфістамі Ўільямам Томасам і Канчытай Піксіёта. Яны прасядзелі тут амаль 30 гадоў, увесь гэты час шчыра верачы, што змагаюцца за мір (якім чынам 30-гадовае бамжаваньне на адным месцы двух беспрацоўных і страціўшых сувязь з рэальнасьцю фрыкаў спрыяла памяншэньню гвалту ў свеце, застаецца загадкай; зрэшты, гэта прыклад аднаго з тых выпадкаў, калі цвёрдасьць перакананьняў паступова трансфармуецца ў неадэкватнасьць і сыход у выдуманы сьвет). У 2009 годзе Томас памёр, і Канчыце прыйшлося мітынгаваць адной. На жаль, убачыць «легенду» не атрымалася ні ў мінулы раз, ні ў гэты — часам яна кудысьці адлучваецца, давяраючы намёт сваім ня менш экстравагантным намесьнікам.

Зноў нейкі фэстываль.

Тактыльныя плітка для сьляпых ня жоўтая, як усюды, а чырвоная.

Бамжы ў Вашынгтоне жудасна цывільныя і прасунутыя, як Сіфон і Барада. Чамаданы ў іх на колцах, коўдры, зь якіх яны ставяць над лавачкамі намёты, цалкам сабе чыстыя. Сядзяць, ловяць бясплатны вай-фай. Тэма асобнага даследаваньня — чаму ў адных гарадах бамжы брудныя і абассаныя, а ў іншых — хутчэй падобныя на кэмпэраў.

Пракат ровараў. Неацэнная рэч для турыста — вы становіцеся значна больш мабільнымі, але ў той жа час не залежыце ад раскладаў і не пакутуеце ад пробак і дэфіцыту парковачных месцаў.

Альтэрнатыўны збор пляшак.

Адзін са спосабаў барацьбы з парушэньнем правілаў паркоўкі.

Капітолій у прыцемку.

Адзінства формаў недалёка ад яго.

Бібліятэка Кангрэса ЗША, найбуйнейшы ў сьвеце збор кніг і пэрыёдыкі на разнастайных мовах, фатаграфіяў, фільмаў і іншых дакумэнтаў. Важнасьць яе цяжка пераацаніць. Кожны раз, калі вы бачыце якую-небудзь радчайшую старую фатаграфію, рэпрадукцыю кнігі або газэты, выдадзенай 2 стагодзьдзі таму, зьвярніце ўвагу на крыніцу — звычайна гэта будзе менавіта Library of Congress; фонды пастаянна адлічбоўваюцца і выкладваюцца ў свабодны доступ, такім чынам становячыся даступнымі любому карыстальніку інэту. Напрыклад, папулярныя зараз у інтэрнэце каляровыя фатаграфіі Расіі пачатку XX стагодзьдзя, зробленыя Пракудзіным-Горскім, захоўваліся менавіта тут. У 1907 бібліятэка набыла ўнікальную калекцыю рускага прамыслоўца Юдзіна, якая налічвае дзясяткі тысяч рускіх гістарычных кніг і пэрыёдыкі — яна паслужыла асновай славянскага аддзела.

Вакзал і прывакзальная плошча.

У Расіі, калі ты выходзіш з вакзала ці аэрапорта, да цябе тут жа падыходзяць жлобскага выгляду мужыкі, якія паўтараюць «таксі, таксі». Гэта дзіка раздражняе — калі мне трэба таксі, я сам яго знойду. У ЗША такога няма — прыбылыя выстройваюцца ў чаргу на таксі, а рамізьнікі выстройваюцца ў чаргу за прыбылымі. Усе культурна і зручна для ўсіх.

Вашынгтонскі абэліск уначы выглядае злавесна — форма вяршыні з чырвонымі мігатлівымі агнямі нараджае асацыяцыю з Ку-клукс-клянам. Здаецца, што ён сочыць за табой.

Мэмарыял Джэфэрсана.

* * *

Маклюра ;-)

:-)

Арлінгтан

Фэдэральная акруга Калюмбія, да якой належыць Вашынгтон, зьяўляецца самастойнай адміністрацыйнай адзінкай, і не адносіцца ні да якога штату. Але яна вельмі малая па памеры, і многія будынкі і ўстановы знаходзяцца па-за яе межамі, на тэрыторыі штатаў Вірджынія і Мэрыленд. Арлінгтан разьмешчаны ў паўднёва-заходняй частцы праз раку. Найбольш вядомымі аб’ектамі на яго тэрыторыі зьяўляюцца Пэнтагон і Арлінгтанскія могілкі.

Пэнтагон — ваеннае міністэрства ЗША. Завуць яго так за форму правільнага пяцікутніка, якую мае будынак, у якім яно знаходзіцца, але ўбачыць гэта можна толькі калі глядзець зьверху. Гэта самы вялікі офісні будынак у сьвеце, агульная плошча яго памяшканьняў складае больш за 60 гектараў. У 2001 годзе Пэнтагон стаў адной з мэтаў тэрарыстычных нападаў 11 верасьня.

Арлінгтанскія вайсковыя могілкі. Права на пахаваньне на іх маюць усе, хто загінуў падчас нясеньня сапраўднай службы, а таксама атрымальнікі дзяржаўных узнагарод і прэзідэнты краіны. Вэтэраны, якія з пашанай звольніліся з узброеных сіл і якія ня маюць узнагарод, таксама маюць права на пахаваньне, але зь некаторымі абмежаваньнямі. Разам з вайскоўцамі могуць быць пахаваныя члены іх сем’яў (муж або жонка і непаўналетнія дзеці).

Амаль любы амэрыканскі фільм пра вайну заканчваецца сцэнай на гэтых могілках, за што яны сталі вядомымі на ўвесь сьвет.

Магілы расстаўленыя ва-вайсковаму роўна. Усё строга рэглямэнтавана. Ззаду надмагільнага каменя знаходзіцца парадкавы нумар (інакш адшукаць магілу проста немагчыма), сьпераду уверсе разьмешчаны сымболь рэлігіі, якую спавядаў нябожчык (гл. сьпіс дазволеных сымбаляў).

З прэзыдэнтаў тут пахаваныя толькі Ўільям Тафт (прэзыдэнтстваваў з 1909 па 1913 гады) і знакаміты Джон Кэнэдзі, застрэлены ў Даласе ў 1963 годзе. Побач з Кэнэдзі пахаваныя таксама яго ўдава Жаклін (нягледзячы на ​​тое, што пазьней яна паўторна выйшла замуж), а таксама двое зь іх дзяцей (сын, які памёр неўзабаве пасьля нараджэньня, і мёртванароджаная дачка).

На могілках ёсьць крама сувэніраў і кафэтэрый — гэта ж ЗША, і бяз гэтага тут ніяк.

Побач з аэрапортам знаходзіцца раён Крыстал-Сіці, дзе няма нічога акрамя гатэляў. Паколькі каўчсёрфінг у Вашынгтоне знайсьці не ўдалося, мы спыніліся тут. Характэрна, што пасьля палуначы там немагчыма купіць ніякай ежы — рэстараны зачыненыя, а магазінаў няма. Прыйшлося вячэраць каўбасой з «Сэвэн-элевэн».

Музэі

На гэты раз давялося пабываць у музэі Галякосту. Фатаграфаваць там нельга, але, з прычыны маёй даўняй цікавасьці да гісторыі Другой сусьветнай вайны і Трэцяга райху, там я ня ўбачыў амаль нічога, чаго б да гэтага ня ведаў. Унікальнасьць генацыду, арганізаванага немцамі, заключалася ў яго сыстэмнасьці — скурпулёзны і пэдантычны нацыянальны характар ​​немцаў тут выявіўся сапраўды выдасканалена. Звычайна генацыд адбываецца бязладна, разьня, забойствы, пагромы маюць хоць і наўмысны, але спантанны характар. У выпадку ж з Галякостам пад усё падводзілася тэарэтычная база, усё падвяргалася ўважліваму плянаваньню і разьлікам — ад таго, каго варта лічыць габрэем, да таго, якая колькасьць атрутнага газу «Цыклон Б» патрабуецца для забойства пэўнай колькасьці чалавек і колькі кіляграм валасоў для вытворчых патрэб можна зь іх сабраць. Усё гэта ня менш старанна дакумэнтавалася і запісвалася. Менавіта таму, хоць у гісторыі было яшчэ шмат крывавых генацыдаў (узяць хаця б тое, чым японцы займаліся на акупаваных тэрыторыях падчас той жа вайны), менавіта Галякост настолькі жахае і дзівіць уяўленьне.

Табліца, якая ілюструе Нюрнбэргскія расавыя законы, якія рэглямэнтавалі, каго можна лічыць немцам, а каго габрэем, асабліва ў выпадку зьмяшанага радавода, і ўсталёўвалі розныя абмежаваньні, напрыклад, адносна ўступу ў шлюб. Габрэі (да іх ставіліся ўсе, у каго было больш за палову габрэйскай крыві) пазбаўляліся ўсіх правоў. Па тых, у каго габрэйскай крыві было 50% (мяшанцы 1 ступені), рашэньні прымаліся індывідуальна (ўлічвалася зьнешнасьць, рэлігійна-культурныя перавагі, наяўнасьць заслуг перад Нямеччынай). Тых, у каго яе было 25% (мяшанцы 2 ступені) або менш, лічыліся немцамі, аднак, гэта ўсё роўна было кампрамэтуючым фактарам, і ў асобных выпадках іх таксама маглі запісаць у габрэі.

Гаворачы пра Галякост, звычайна маюць на ўвазе габрэяў, аднак зьнішчэньню падвяргаліся і іншыя групы, такія як цыганы, геі, псыхічна хворыя, інваліды, людзі са сьмяротнымі захворваньнямі. Ідэёлягі Райху ў асноўным адмоўна ставіліся і да славян. Разглядалася магчымасьць асыміляцыі тых, хто ставіўся да нардычнага расавага тыпу (сьветлыя валасы і вочы, высокі рост), астатніх жа трэба было ператварыць у рабоў, якія б абслугоўвалі немцаў. Нідзе ў Эўропе нацысты не дазвалялі сабе такіх зьверстваў, як на акупаваных тэрыторыях СССР; славянам забаранялася атрымліваць вышэйшую адукацыю, у той жа час ўсяляк заахвочваліся аборты, прастытуцыя. Умовы, у якіх утрымліваліся рускія ваеннапалонныя, былі ў шмат разоў горш, чым для палонных з ваюючых зь Нямеччынай заходніх нацыяў, іх адпраўлялі на самыя цяжкія працы, дрэнна кармілі, а тых, хто працаваць ня мог, зьнішчалі ў лягерах (заходніх палонных трымалі ў больш чалавечых умовах, і нават выдавалі ім нейкія грошы, у пэўных выпадках ім нават дазвалялася хадзіць без канвою).

* * *

Як аказалася, Нямеччына была трэцяй краінай сьвету, дзе зьявілася тэлебачаньне (гэта адбылося яшчэ да прыходу нацыстаў да ўлады, у 1928; ў СССР вяшчаньне пачалося ўсяго толькі на 3 гады пазьней, у 1931). Зьвярніце ўвагу, зь якой любоўю рабіліся першыя тэле-і радыёпрымачы.

Музей натуральнай гісторыі ў мяне атрымліваецца аглядаць па часьцях наездамі. У гэты раз атрымалася ўбачыць залю, дзе распавядалася аб эвалюцыі чалавека. Найбольш цікавымі былі рэканструкцыі аблічча дагістарычных відаў роду Homo. Паколькі форма і таўшчыня мяккіх тканін напрамую залежыць ад шкілета, па іх можна дастаткова дакладна узнавіць аблічча (даследаваньне гэтай залежнасьці і распрацоўка мэтаду належыць рускаму антраполягу Міхаілу Герасімаву). Гэта досыць цікавая тэма, якая выкарыстоўваецца як у крыміналістыцы, так і ў антрапалёгіі — дзякуючы ёй у нас ёсьць магчымасьць убачыць ня толькі твары дагістарычных людзей, але і сапраўднае аблічча гістарычных асоб, у якіх захаваліся рэшткі (напрыклад, Івана Жахлівага, Тамэрлана або Тутанхамона).

Аўстралапітэк афрыканскі (выразам твару нагадвае асла са «Шрэка»), 2,5 мільёны гадоў таму. У пляне інтэлекту ён мала адрозьніваўся ад сучасных вышэйшых малпаў, аднак, ужо хадзіў прама.

Самка чалавека флярэскага (мелі рост каля аднаго мэтра).

Нэандэрталец, першы жыхар Эўропы. Тут варта адзначыць, што ня ўсе дагістарычныя людзі зьяўляюцца нашымі продкамі — некаторыя віды жылі паралельна зь імі, але не дажылі да сёньняшніх дзён (падзел эвалюцыйных лініяў продкаў сучаснага чалавека і нэандэртальцаў адбыўся каля паўмільёна гадоў таму, а вымерлі апошнія каля 35 000 гадоў таму). Неандэртальцы дастаткова доўга (некалькі дзесяткаў тысяч гадоў) жылі ў суседзтве з краманьёнцамі (продкамі сучасных эўрапейцаў), іх папуляцыі даўжэй за ўсё захоўваліся ў Альпійскіх гарах. Існуе вэрсія, што легенды пра сьнежнага чалавека грунтуюцца якраз на выпадках сустрэчаў сучасных людзей з нэандэртальцамі, якія часта здараліся ў мінулым. Нэандэртальцы былі буйнейшыя і каржакавацейшыя за краманьёнцаў, хоць і ніжэйшыя ростам. Два віды людзей нярэдка ўжывалі адзін аднаго ў харч. Па адной з вэрсіяў, прычынай выміраньня нэандэртальцаў стала іх адсталасьць — продкі эўрапейцаў раней асвоілі земляробства і жывёлагадоўлю, нэандэртальцы ж працягвалі займацца паляваньнем і зьбіральніцтвам, і з прыходам ледавіковага пэрыяду вымерлі ад голаду.

А вось так выглядаў продак усіх млекакормячых (у тым ліку і цябе, %юзэрнэйм%).

Табліца, якая паказвае, наколькі генэтычна падобныя розныя арганізмы (сьведчаньне агульнага паходжаньня).

Многія людзі не разумеюць прынцыпу працы эвалюцыі. Найбольш распаўсюджаная місканцэпцыя заключаецца ў тым, што ў арганізма мэтанакіравана зьяўляюцца нейкія прыкметы ў адказ на навакольнае асяродзьдзе (напрыклад, стала халадней, у зьвяроў вырасла даўжэйшая поўьсць). Такога ў прыродзе не бывае. Эвалюцыя праходзіць выпадкова, мэтадам спробаў і памылак. У жывёл пастаянна адбываюцца мікрамутацыі (гены нашчадкаў зьлёгку адрозьніваюцца ад генаў бацькоў). І ў выніку гэтых мутацыяў зьяўляюцца нейкія новыя прыкметы, якія могуць апынуцца карыснымі (а могуць і не апынуцца, бо ўсё рандомнае). І калі клімат стаў халаднейшым, тая жывёла, у якой поўсьць выпадкова атрымалася крышачку даўжэй, будзе мець больш шанцаў выжыць і даць больш нашчадкаў, якім перадасьць свае карысныя прыкметы. З-за больш высокай выжывальнасьці яго нашчадкаў гэты прыкмета будзе ўсё больш і больш распаўсюджвацца ў папуляцыі (прычым, фільтраваньне усё гэтак жа працягваецца, адбываюцца новыя мутацыі), і вось ужо ва ўсіх прадстаўнікоў гэтага віду поўсьць стала даўжэй. Падзел жа відаў адбываецца тады, калі дзьве групы аднаго выгляду становяцца ізаляванымі адзін ад аднаго (альбо геаграфічна, альбо экалягічна), паміж імі не адбываецца скрыжоўваньня, а мутацыі робяць іх генэтычныя коды ўсё меней падобнымі адзін да аднаго (таму нядаўна падзеленыя віды, накшталт тыграў і львоў або аслоў і коней, яшчэ могуць даць агульнае нашчадзтва, хоць яно і бывае бясплодным, а вось скрыжаваць больш аддаленыя віды, нават чалавека і шымпанзэ, ужо немагчыма). Зьнешні выгляд арганізма цалкам вызначаецца ўмовамі, у якіх ён эвалюцыянаваў (на розных кантынэнтах сустракаюцца няроднасныя віды, зьнешне вельмі падобныя з-за таго, што займаюць падобную экалягічную нішу — напрыклад, аўстралійскі сумчаты крот вонкава вельмі падобны на нашага крата, пры тым, што з генэтычнага пункту гледжаньня ён значна бліжэй да кенгуру), таму, калі б на нейкай плянэце былі падобныя на зямлю ўмовы, і там зарадзілася жыцьцё, іх жывёлы зьнешне нагадвалі б нашых. Здольнасьць арганізмаў прыстасоўвацца да новых ўмоваў (што, дарэчы бывае не заўсёды — калі ўмовы мяняюцца занадта рэзка, і від ня можа да іх прыстасавацца, ён вымірае) і прывяла да таго, што за сотні мільёнаў гадоў формы жыцьця дайшлі ад найпрасьцейшых арганізмаў да чалавека.

Джорджтаўн, Фогі-Ботам

Але акрамя афіцыёзнага цэнтра ў амэрыканскай сталіцы ёсць значна больш чалавечыя месцы.

Адгадайце, які горад мне гэта нагадала?

Асабліва калі ўлічваць пад’ёмы і спускі.

Калі Вашынгтонскі Даўнтаўн і ўрадавы цэнтар ўвечары проста выміраюць, то ў гэтых раёнах з надыходам цемры пачынаецца рух.

Фогі-Ботам не такі зграбны, але затое там шмат народу, прычым склад вельмі касмапалітычны.

* * *

На гэтай паездцы наш багаты на ўражанні верасень-2012 скончыўся, і ўсім настаў час разьлятацца па дамах. Думаю, у маім жыцці будзе яшчэ шмат доўгіх дарог на ўсіх кантынэнтах, аэрапортаў і гарадоў, але гэтыя два тыдні я запомню на ўсё жыцьцё. Дзякуй усім, хто падзяліў іх са мной.