Ґранд-каньён ракі Каларада

Штат Арызона, ЗША, сакавік 2014
Google Мапы, Яндэкс.Мапы

Адразу папярэджваю, што якасьць фатаґрафіяў у гэтай справаздачы будзе вельмі дрэннай. Напярэдадні ўвечары у Лас-Вэґасе я ўсталяваў у фотаапараце высокую сьветлаадчувальнасьць, а раніцай забыўся памяняць наладкі, ды так і здымаў. Не паўтарайце маю памылку, заўсёды правярайце наладкі, або лепш навогул тады ўжо здымайце ў аўтаматычным рэжыме.

* * *

Калі разглядаць Ґранд-каньён як турыстычную славутасьць, то трэба ў першую чаргу разумець, што гэта ня нейкая адна кропка на мапе, а шырокая ґеаґрафічная вобласьць, і месцаў, адкуль яго можна паглядзець, вельмі шмат. І калі вы жадаеце на ім пабываць, месца трэба выбіраць у адпаведнасьці зь некалькімі фактарамі — колькі часу вы хочаце там правесьці, чым вы плянуеце там займацца, і наколькі зручна гэта ўпішацца ў ваш маршрут.

Для аднадзённай азнаямленчай экскурсіі лепш за ўсё падыдзе месца, дзе разьмешчаная назіральная пляцоўка Скайўок (Skywalk). Яна знаходзіцца ўсяго ў 2 зь невялікім гадзінах язды ад Лас—Вэґаса (шкада, што я ня ведаў пра яе падчас падарожжа 2012 году (1, 2, 3, 4, 5), інакш да ўспамінаў пра яго абавязкова далучылася б і паездка на каньён). Гелікоптэрныя экскурсіі з Лас-Вэґаса лётаюць менавіта туды. Там знаходзіцца і знакамітая аглядная пляцоўка са шкляной падлогай.

Калі ж у вас ёсьць больш часу, і вас цікавіць больш актыўны адпачынак, лепш ехаць у разьмешчаны ў Арызоне турыстычны пасёлак Ґранд-Каньен-Вілідж. Гэта 3 гадзіны язды ад Фэнікса па добрай трасе, у пасёлку ёсьць інфраструктура і гатэлі, там жа бяруць пачатак розныя маршруты для гайкинґу. Астатнія месцы значна менш папулярныя ў турыстаў з прычыны сваёй аддаленасьці і неразьвітасьці інфраструктуры. Ехаць туды вельмі доўга, а дайсці да каньёна і спусьціцца туды часьцяком можна толькі пешшу, узброіўшыся заплечнікам і намётам. Калі вы сапраўдны аматар бэкпэкінґу і дзікай прыроды — Ґуґл ў дапамогу. Я ж вырашыў абмежавацца наведваньнем Ґранд-Каньен-Віліджа. Ад Лас-Вэґаса туды 272 кілямэтры па прамой, але па дарозе — 450. Гэта каля 4 гадзін язды без прыпынкаў.

Дарога праз Арызону

З раніцы раней адпраўляюся ў шлях. Дарога ляжыць праз знаёмыя месцы — міма плаціны Гувэра. Пазнаю места. Праяжджаю па мосьце, дзе мы два гады таму «пілавалі лукі». Эх...

Рака Каларада недалёка ад плаціны.

Спачатку ўсё як у нэвадзкай пустыні.

Даволі ткі частая карціна — хтосьці падарожнічае на сваім кэмпэры, а ззаду на счэпцы цягне аўтамабіль, каб можна было езьдзіць па навакольлі. Дзіўна, я думаў машыны з АКПП нельга так транспартаваць.

Па шляху трапляюцца прыгожыя горы.

Па меры руху я падымаюся ўсё вышэй і вышэй над узроўнем мора, тэмпэратура падае, а пэйзаж з пустыннага паступова зьмяняецца на высакагорны. Зьяўляецца трава.

Потым хмызьнякі.

А потым ужо і дрэвы. Хваёвы лес. Тэмпэратура падае да нуля.

Праяжджаю нейкія глухія мястэчкі, якія з трасы нагадваюць дачныя пасёлкі.

Зрэшты, у кожным зь іх усё роўна ёсьць супэрмаркеты зь вялікімі стаянкамі. Амэрыка ж.

Каб паштальён не напружваўся, усе паштовыя скрыні ставяць на ўезьдзе.

Дарога амаль як у Расіі, толькі шырокая :-)

Музэй авіяцыі

Па дарозе сустракаецца авіяцыйны музэй. Міма такога я, вядома, праехаць не магу. Спыняюся, іду глядзець самалёты.

Lockheed Constellation. Самалёт з поршневымі рухавікамі меў максымальную далёкасьць палёту ў 8700 кілямэтраў, таму ў саракавыя і пяцідзесятыя гады быў адным з асноўных далёкамаґістральных авіялайнэраў. Беспасадкавы пералёт з Сан-Францыска ў Лёндан займаў 23 гадзіны 20 хвілін (а вам слабо цэлыя суткі праседзець у самалётным крэсьле? Сёньня самым доўгім у сьвеце пасажырскім рэйсам зьяўляецца пералёт Далас-Сіднэй, які займае «усяго толькі» 15 гадзін). У 1950-я гады, са зьяўленьнем рэактыўных авіялайнэраў, самалёт састарэў, аднак, яго эксплюатацыя на авіялініях працягвалася да канца шасьцідзесятых. Самалёт — прыгажун, формай фюзэляжа падобны на дэльфіна.

Яшчэ ён быў прэзыдэнцкім самалётам Дўайта Эйзэнгаўэра. Што тычыцца гэтага асобніка, то на ім падчас карэйскай вайны лётаў знакаміты ґенэрал Дуглас Макартур. Я спытаў, ці можна зайсьці ўнутр, мне сказалі, што можна было б, ды дзьверы заклініла.

А вось і айчынны МиГ-15. У амэрыканскіх музэях навогул вельмі шмат рускіх ваенных самалётаў, якія трапілі туды рознымі шляхамі. Першы МиГ быў атрыманы амэрыканцамі ў 1953 годзе, калі паўночнакарэйскі пілёт Но Гым Сок скраў самалёт і разам зь ім здаўся імпэрыялістам. Што тычыцца гэтага барта, то ён калісьці праходзіў службу ў складзе Ваенна-марскіх сілаў КНР, а ў 80-х гадах мінулага стагодзьдзя быў ​​прададзены ў ЗША. Да 1995 году знаходзіўся ў авіяцыйным музэі Лос-Анжэлеса, а ў 1995 быў перавезены сюды.

Чэхаславацкі вучэбна-трэніровачны L-29 «Delfin». Такія да гэтага часу знаходзяцца на ўзбраеньні невялікай колькасьці краінаў.

Ампутаваная моц.

Messerschmitt Bf.109 — асноўны зьнішчальнік Люфтвафэ падчас Другой сусьветнай вайны. У лётным стане.

Тут амаль усё ў лётным стане. Навогул, амэрыканскія авіяцыйныя музэі - гэта мэґакрута. На захадзе вельмі беражліва ставяцца да гісторыі, будзь тое архітэктура, авіяцыя, друкаваная прадукцыя - ды што заўгодна. Экспанаты любоўна рэстаўруюцца энтузыястамі, для якіх гэта асноўнае гобі, а потым лётаюць на розных авіяшоў. У нашай краіне, само сабой, усё наадварот. У нас гісторыя — гэта пусты гук. Калі дзесьці нейкім цудам нешта захавалася, то яно абавязкова ў напаўразьбітым стане йржавее пад дажджом, а ўладальнікі думаюць, як бы яго разрэзаць на мэталалом, каб ніхто не перашкодзіў. Энтузыястаў ня любяць, бо яны перашкаджаюць больш за усіх. Пра палёты можна нават і ня думаць — у нас такія драконаўскія законы, што падняць такі самалёт у паветра з-за бюракратычных перашкод крыху менш чым немагчыма.

Grumman F-11 Tiger ў размалёўцы «Блакітных анёлаў». На самалётах гэтага тыпу пілятажны гурт лётаў ў шасьцідзесятыя гады.

Брытанскі de Havilland DH.100 Vampire. Адзін зь першых рэактыўных зьнішчальнікаў (1945—1955).

Convair 240. Больш за ўсё ў сьвеце я люблю пасажырскія шрубавыя самалёты з 2 або 4 рухавікамі. Палётаць бы на такім.

Martin 4-0-4. Аналяґ нашага Ил-14.

Потым я яшчэ гутарыў са сталай жанчынай, якая прадавала ўваходныя квіткі (з працаўнікоў музэя была толькі яна і яе муж). З энтузыястамі авіяцыі мне заўсёды ёсьць пра што пагаварыць — дастаткова згадаць, што мой бацька больш за 30 гадоў служыў лётчыкам у рускіх ВПС і ўдзельнічаў у некалькіх войнах, а сам я парашутыст і вырас на аэродромах, як нязмушаная размова зацягваецца надоўга. Тое, што я з Расіі, толькі дадае цікавасьці — людзі, якія вырасьлі ў часы халоднай вайны, калі рускіх баяліся, але ў рэальным жыцьці не сустракалі, заўсёды чамусьці адчуваюць да нас цікавасьць і павагу. Пад канец жанчына прызналася ў самых цёплых пачуцьцях да Расіі. Так звычайна гавораць усе, хто жыве ў месцах, куды нашы сярэднестатыстычныя суайчыньнікі масава не дабіраюцца, а дабіраюцца толькі самыя культурныя і адукаваныя :-)

Працягваем рух.

Цікава зроблены мясцовы знак «абгон забаронены». Трохкутнік-стрэлка ставіцца на супрацьлеглым баку дарогі. Інтуітыўны такі знак, мне спадабаўся.

Ґранд-каньён

Як і многія тапонімы амэрыканскага паўднёвага захаду, Каларада — гішпанскага паходжаньня, і ў перакладзе азначае «каляровы» або «пунсовы» (слова «рака» ў гішпанскай мужчынскага роду). Дыскусіі пра ўзрост і паходжаньне Вялікага каньёна працягваюцца па гэты дзень, але агульная тэорыя выглядае прыкладна так: калісьці даўным-даўно рака цякла па раўніне, аднак, у выніку руху зямной кары гэтая раўніна паднялася, утварыўшы плято. З-за яго нахілу хуткасьць плыні ракі павялічылася, і яна пачала паступова вымываць пароды, па якіх цякла. Спачатку гэта былі мяккія пароды ( пяшчанікі, вапнякі, сланцы), затым і больш цьвёрдыя. Эрозія працягваецца па гэты дзень — рака цячэ вельмі хутка, несучы раствораныя ў каламутнай вадзе дробныя часьціны пяску і гліны, якія, дзейнічаючы нібы наждачка, павольна размываюць нават самыя цвёрдыя ґраніты. За дзень вады Каларада выносяць у Ціхі акіян паўмільёна тон вымытых парод. Уцёсам, якія засталіся, ветравая эрозія за мільёны гадоў надала мудрагелістыя формы пагад і пірамід. Даўжыня каньёна складае 446 кілямэтраў, а ягоны ўзрост — 10—17 мільёнаў гадоў.

Клімат ўнізе каньёна — пустынны, прыкладна такі ж, як у Нэвадзе. Там горача, суха і мала расьліннасьці. Але на пласкагор’і клімат умераны. Халаднавата, зямля пакрыта хвоямі і ядлоўцамі.

Яшчэ ўчора я ў адной футболцы хадзіў па гарачай Даліне сьмерці, а зараз зноў апрануты па зімовым, у цёплай куртцы і шапцы.

Пэйзажы цалкам няўяўныя. Гэта трэба бачыць.

Расьліннасьць нагадвае тыповае злое каралеўства з дзіцячых фільмаў-казак.

Дзесьці ўнізе цячэ рака Каларада.

Ужо ў які раз пішу, што на фатаґрафіі адчуваньняў не перадаць. Вялізная прастора, пустата перад табой аказвае нейкае ўздзеяньне на псыхіку. «Бездань» — вось адзінае слова, якое прыходзіць у галаву для таго, каб гэта апісаць. Шырыня каньёна складае ад 6 да 29 кілямэтраў, а вышыня — да 1 800 мэтраў.

Ґранд-каньён — адно з самых поўных ў сьвеце ґеаляґічных агаленьняў. Розныя плясты парод ўяўляюць сабой паўтары мільярды гадоў гісторыі нашай плянэты.

Наша жыцьцё ў параўнаньні з гэтым — жарт нейкі. Мікрасэкунды.

Перадаю прывітаньне...

Трэба палазіць, пабегаць па краі.

Быў бы нехта са мной, каб сфатаґрафаваць, я б напэўна залез на такую ​​скалу. Зрабіў бы фотачку, выклаў бы ў кантакцік.

А потым пачаўся сьнегапад.

Калі йдзе сьнег, процілеглага боку не відаць навогул. Застаецца толькі шпацыраваць па пасёлку.

Цывільна так.

Дарога ўздоўж краю распасьціраецца на шмат кілямэтраў, але на машыне езьдзіць нельга. Замест гэтага ходзяць бясплатныя аўтобусы.

Шмат агароджаных аглядных пляцовак для тых, хто больш адказна ставіцца да свайго жыцьця. Дарэчы, тут ніхто нічога не забараняе, хочаш вылезьці за плот — вылазь, хочаш шпацыраваць, дзе не агароджана — шпацыруй. Калі ўпаў — сам вінаваты.

Па парку шпацыруюць, дзікія жывёлы, якія прывыклі да людзей.

Спадзяюся, я тут яшчэ пабываю. Трэба ж зрабіць нармалёвыя фатаґрафіі.

Можа нават і не адзін пабываю. Але гэта я размроіўся нешта.