Брэмэн
Вольны ганзэйскі горад Брэмэн, Нямеччына, верасень 2015
Google Мапы, Яндэкс.Мапы
Адказваючы на пытаньне, «з чым у вас асацыюецца Брэмэн?», 99% напэўна згадаюць Брэмэнскіх музыкаў. У народнай казцы, запісанай нямецкімі фальклярыстамі Якабам і Вільгельмам Ґрымамі, распавядаецца пра 4 жывёл, якія, будуч выгнанымі сваімі гаспадарамі, вырашылі пайсьці ў горад Брэмэн, каб стаць там музыкамі. Па дарозе яны сустрэлі хаціну разбойнікаў. Устаўшы адзін на аднаго, жывёлы ўварваліся ўв акно, разбойнікі спалохаліся і ўцяклі, і жывёлы пасяліліся ў іхнай хаце. Нягледзячы на сваю назву, уласна да Брэмэна музыкі так і не дабраліся.
Але наўрад ці хтосьці зможа растлумачыць, чаму ж асёл, сабака, кот і певень вырашылі пайсьці менавіта ў Брэмэн. Разгадка крыецца ў тым, што ён здаўна быў вядомы сваёй свабодай. Горад быў заснаваны яшчэ ў 8 стагодзьдзі, і аж да аб’яднаньня Нямеччыны ў 19 стагодзьдзі заставаўся незалежным горадам-дзяржавай, фактычна, найстаражытнейшай зь цяпер існуючых. У 14 стагодзьдзі Брэмэн стаў членам Ганзейскага гандлёвага зьвяду і на працягу двух наступных стагодзьдзяў па сутнасьці зьяўляўся эканамічнай сталіцай паўночнай Эўропы, дамінуючы ў гандлі (а для такога статусу заўжды характэрная лібэральнасьць нораваў). Асаблівы статус Брэмэна захоўваецца й сёньня. Разам з портам Брэмэрхафэн, ён сам па сабе зьяўляецца асобнай федэральнай зямлёй (самай маленькай у краіне), якая не ўваходзіць у склад атачаючай яго Ніжняй Саксоніі.
Самы гістарычны раён горада знаходзіцца вакол вуліцы Шнор. Вы будзеце сьмяяцца, але я ўмудрыўся гэта месца прапусьціць. Вось так бывае, калі сьпяшаешся, і не вельмі ґрунтоўна падыходзіш да плянаваньня маршруту (падобнае здарылася, калі я ў Мэхіка прайшоў міма руін старажытнага Тэначтытлана). Пасьля гэтага даў сабе слова заўсёды плянаваць загадзя і старанна. Суцяшаю сябе тым, што, на ўвазе турыстаґенічнасьці гэтага раёна, сотні яго здымкаў можна паглядзець у інтэрнэце.
Адзін з мастоў цераз Вэзэр.
Цэнтральная частка — тыповы нямецкі буйны горад.
Клясная дзіцячая пляцоўка.
Вельмі спадабаўся хіпстэрскі раён Остэртор, які знаходзіцца на ўсход ад гістарычнага цэнтра.
Падобна на гановэрскі Остштадт.
А месцамі прама на Флярэнцыю.
Вялікая колькасьць насьценнага жывапісу.
Старыя глядзяць з акна.
Штадтмузыкантэн.
У горадзе шмат дзіўных помнікаў (хоць у Эўропе такімі не здзівіш).
Казёл.
Малпы. А на заднім пляне — гістарычны барэльеф будынка Брэмэнскай ашчадкасы, выкананы ў нямецкім імпэрскім стылі. Быццам бы намаляваныя простыя сяляне, але ўсё адно выклікае нейкі падсьвядомы страх, бо ў свой час гэты стыль любілі выкарыстоўваць нацыянал-сацыялісты.
Сьвінапас.
Трамваі вельмі доўгія, з чатырох ваґонаў.
Кіроўца аўтобуса ўбачыў камэру і вырашыў папазіраваць. Заўсёды зьвяртаў увагу, што ў нас на бюджэтных пасадах часьцей за ўсё працуюць нейкія задохлікі, у той час як на захадзе — нармальныя здаровыя мужыкі (або бабы). Але гэта лёгка растлумачыць — на захадзе ў бюджэтнікаў добры заробак, прафсаюзы і сацпакет, у нас жа гэта звычайна вельмі нізкааплатныя пасады.
Прывакзальны раён, дзе я спыняўся, нагадаў радок зь песьні Рамштайна: «sie kommen zu euch in der Nacht — Dämonen, Geister, schwarze Feen», ці які-небудзь фільм пра вампіраў. Днём тут звычайна і нічым не прыкметна, а ўначы на кожным скрыжаваньні стаяць стромныя асобы афрыканскай і блізкаўсходняй зьнешнасьці, перагаворваюцца на незразумелых мовах. Бамжы, асацыяльныя элемэнты, і яшчэ бог ведае хто.
Шмат ровараў, але да Гановэра не дацягвае.
Часам сустракаюцца казыно і гульнявыя залы (уваход з 18 гадоў), якія адкрытыя кругласутачна і ніяк не маскіруюцца. Азартныя гульні ў Нямеччыне дазволеныя ўсюды, хоць да такіх прадпрыемстваў прад’яўляюцца строгія патрабаваньні, нагляд і вельмі высокія падаткі. На прыдарожных запраўках уздоўж аўтабанаў заўсёды ёсьць некалькі гульнявых аўтаматаў. Цікава, што пасьля аб’яднаньня Нямеччыны ў 1872 годзе казыно былі забароненыя, а потым зноў дазволеныя, як ні дзіўна, пасьля прыходу да ўлады Гітлера — з 1933 годзе. З тых часоў азартныя гульні леґальныя.
Паркоўка ў гэтым раёне вельмі дарагая днём і бясплатная ноччу. Навогул у Нямеччыне ні разу не адчуваў з гэтым праблем — калі крыху ад’ехаць ад цэнтра, яна практычна ўсюды будзе бясплатнай, і заўсёды будуць вольныя месцы. Ня ведаю, як ім гэта ўдаецца, здаецца ж, аўтамабілізацыя высокая. У некаторых краінах у буйных гарадах, нягледзячы на плату, можна гадзіну кружыць і нідзе ня ўціснуцца, нават нягледзячы на паркаматы.
Усё прыгожа выкладзена брукам.
Вулічны гідранты (рэдкасьць). Падобны на капенгаґенскія.
Тэхналяґічны люк.
Млын.
Тэлевежа.
* * *
На адной з плошчаў у цэнтры — восеньскі кірмаш з гароднінай, што адпавядае гістарычнаму прызначэньню: раней галоўная плошча горада менавіта для гэтага і прызначалася. Менавіта таму ў кожным нямецкім горадзе ёсьць месца пад назвай «Marktplatz», што ў перакладзе значыць проста-проста «рынкавая плошча».
Я тут купіў яблыкаў. Спыніўся паглядзець на гародніну, і тут чую: «möchten Sie etwas kaufen»? Падымаю вочы, і афігеваю: перада мной стаіць бландынка блакітнавокая прыгажосці неапісальнай, і усьміхаецца. Я й так перад дзяўчынамі заўсёды бянтэжуся, але калі перад табой пэрсанаж, што прама сышоў з пляката аб ідэалізаваных прадстаўніках арыйскае расы, то ўвогуле дарунак прамовы страчваеш. «Э-э-э, bitte, geben mir zwei ... drei Äpfel», кажу. Яна загарнула, працягвае, «danke schööön», кажа, і зноў усьміхаецца. Я потым дзьве гадзіны шкадаваў, што не спытаў дазволу яе сфатаґрафаваць — паставіў бы ў гэтай справаздачы на інтро-карцінку, клікабэльнасьць абавязкова б павысілася, бо ўсім падабаюцца прывабныя бландынкі. Але не, я ж сарамлівы славянскі унтэрмэнш.